Monday, September 25, 2006
Sunday, September 24, 2006
Η ρύπανση στο Μαρούσι (21/9/06)
ΥΠΕΧΩΔΕ - ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΙΜΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ
- CO (Μονοξείδιο του άνθρακα): 1.3 mgr/m3 στο σταθμό ΜΑΡΟΥΣΙ. Δεν έχει θεσπιστεί όριο συναγερμού, οριακή τιμή 10 mg/m3
Tuesday, September 19, 2006
Η χθεσινή (18/9/06) ρύπανση στο Μαρούσι
ΥΠΕΧΩΔΕ - ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΙΜΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ
- CO (Μονοξείδιο του άνθρακα): 0.2 mgr/m3 στο σταθμό ΜΑΡΟΥΣΙ. Δεν έχει θεσπιστεί όριο συναγερμού, οριακή τιμή 10 mg/m3
Wednesday, September 13, 2006
Monday, September 11, 2006
Friday, September 08, 2006
Δημοκρατία στην Σχολή των Αθηνών
Άρθρο περιοδικού Reset (Ιούλιος 2006)
Δημοκρατία στην Σχολή των Αθηνών
Στην πατρίδα του Κλεισθένη και του Περικλή μπαίνει σε εφαρμογή η διαβουλευτική δημοσκόπηση του James Fishkin. Ένα διαβουλευτικό Σαββατοκύριακο στη σκιά του Παρθενώνα (του Mauro Buonocore)
Χωρίς συμμετοχή, η πόλη πεθαίνει (συνέντευξη του Γιώργου Παπανδρέου στον Mauro Buonocore)
Ένα διαβουλευτικό Σαββατοκύριακο στη σκιά του Παρθενώνα
του Mauro Buonocore
Στην Αθήνα η ιστορία της δημοκρατίας πηγαίνει πίσω απευθείας στον 5ο αιώνα π.Χ., όπου βρίσκει τις ρίζες της και ανοίγει το μέλλον στην καινοτομία και τον πειραματισμό, στην αναζήτηση μεθόδων και πρακτικών για την βελτίωση της συμμετοχής των πολιτών στο δημόσιο βίο. Αυτό το είδος σύνδεσης μεταξύ του αρχαίου και του σύγχρονου ονομάζεται διαβουλευτική δημοσκόπηση και επιτυγχάνεται το βράδυ της 4ης Ιουνίου 2006, όταν ο Παναγιώτης Αλεξανδρής ανακηρύσσεται υποψήφιος δήμαρχος για το ΠΑΣΟΚ, το ελληνικό σοσιαλιστικό κόμμα, στις προσεχείς εκλογές που θα γίνουν τον επόμενο Οκτώβρη στο Μαρούσι, μια κωμόπολη της μητροπολιτικής περιοχής της ελληνικής πρωτεύουσας.
Δεν είναι τυχαίας σημασίας, αλλά είναι μια ιστορική περίσταση. Το όνομα του Αλεξανδρή επιλέχτηκε πράγματι από ένα δείγμα 131 πολιτών, επιλεγμένων κατά τυχαίο τρόπο, ώστε να αντιπροσωπεύουν ολόκληρο το εκλεκτορικό σώμα της πόλης. Όπως στην αρχαία πόλη του Κλεισθένη και του Περικλή όταν πολίτες επιλεγμένοι με κλήρο, καλούνταν να ακούσουν τις προτάσεις των ειδικών, να ενημερωθούν πάνω στα θέματα που απαιτούσαν αποφάσεις για να εκφράσουν μετά την δική τους γνώμη. Έτσι συνέβη και στο Μαρούσι, όπου το επιλεγμένο δείγμα πήρε υλικό για να εμβαθύνει στα ζητήματα της αστικής πολιτικής, συγκεντρώθηκε σε μικρές ομάδες πολιτών για να συζητήσουν και να αντιπαραβάλλουν τις δικές τους ιδέες, έθεσαν στους υποψηφίους τις ερωτήσεις τους, άκουσαν τις απαντήσεις και στο τέλος ψήφισαν.
Εν ολίγοις, ήταν μια διαβουλευτική δημοσκόπηση με όλους τους κανόνες, όπως τόσες που έχει πραγματοποιήσει μέχρι τώρα ο James Fishkin, ο εφευρέτης της μεθόδου, που την έχει εισάγει σε πολύ διαφορετικές μεταξύ τους περιπτώσεις, από τις ΗΠΑ στην Κίνα, περνώντας από την Μεγάλη Βρετανία, τη Δανία, τη Βουλγαρία και την Αυστραλία. Αλλά αυτή τη φορά, η ελληνική διαβουλευτική δημοσκόπηση χαράζει ένα σημάδι πολύ πιο βαθύ: «Είναι μια ιστορική ημέρα για τη δημοκρατία, για την πολιτική και για την επιστήμη», είπε ο καθηγητής Ιωάννης Πανάρετος, διευθυντής του Ινστιτούτου Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και υπεύθυνος του επιστημονικού μέρους του γεγονότος. «Για τη δημοκρατία διότι οι πολίτες είχαν την δυνατότητα να εκφράσουν άμεσα την άποψή τους για την επιλογή του υποψηφίου. Για την πολιτική γιατί ένας πολιτικός αρχηγός εκχώρησε ένα μέρος της εξουσίας του υπέρ των πολιτών και για την επιστήμη, διότι μια επιστημονική μέθοδος εφαρμόστηκε με στόχο να βελτιώσει και να ενδυναμώσει τη δημοκρατία» συνέχισε ο κ. Πανάρετος.
Στην παράδοση της αρχαίας πόλης
Ο πολιτικός αρχηγός στον οποίο αναφέρθηκε ο κ. Πανάρετος, ένας από τους πρωταγωνιστές αυτού του συμβάντος, είναι ο Γιώργος Παπανδρέου, πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και της σοσιαλιστικής διεθνούς, που ο James Fishkin περιγράφει ως ένα είδος «δημοκράτη οραματιστή». Ο κ. Παπανδρέου ασχολήθηκε με τις ιδέες του Fishkin αρκετούς μήνες πριν και αμέσως διαισθάνθηκε «τη σπουδαιότητα που θα μπορούσε να έχει η συζήτηση μεταξύ ενημερωμένων πολιτών στην επιλογή των υποψηφίων, τόσο που ήταν αυτός ο οποίος επέμεινε» συνεχίζει ο Αμερικανός Καθηγητής «στο να εφαρμόσει τη διαβουλευτική δημοσκόπηση από την αρχή». Ίσως η αναζήτηση του Παπανδρέου για καινοτόμες μορφές δημοκρατικής συμμετοχής υπαγορεύτηκε επίσης από την ανάγκη να ανέβει η εικόνα του κόμματος, που βγήκε ηττημένο από τις εκλογές του 2004, χτυπημένο από μια σειρά σκανδάλων και διαφθορών που διέλυσαν τη διοίκηση φέρνοντας τον Παπανδρέου στην ηγεσία. Ίσως ο Έλληνας σοσιαλιστής αρχηγός αισθάνεται την ανάγκη να προσφέρει στους ψηφοφόρους μια καινούρια εμφάνιση του κόμματος, πιο νέα, δυναμική, ανοικτή μα είναι σίγουρο ότι το βλέμμα του είναι ευκρινώς στραμμένο στον πειραματισμό και στην αναζήτηση τεχνικών που κάνουν καλό στη δημοκρατία. «Αν κοιτάξουμε το πολιτικό πανόραμα της Ελλάδας, θα βρούμε ένα κόμμα της πλειοψηφίας που ονομάζεται Νέα Δημοκρατία» υπογραμμίζει ο Fishkin και προσθέτει: «Πιστεύω ότι ο Παπανδρέου θα είχε σκεφτεί: γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να προσφέρει στους πολίτες μια αληθινή, χειροπιαστή νέα δημοκρατία; Αυτό που έγινε στο Μαρούσι είναι ένα πολιτικό πείραμα απόλυτα καινοτόμο που κανένα πολιτικό κόμμα σε ολόκληρη την ιστορία του κόσμου δεν χρησιμοποίησε ποτέ, ένα μικρόκοσμο πολιτών επιλεγμένων κατά τυχαίο τρόπο για να επιλέξουν τους υποψηφίους τους. Εν γένει, τα κόμματα διαλέγουν τους υποψηφίους και στην καλύτερη περίπτωση προτείνουν στον λαό, χωρίς καμιά εγγύηση ότι οι ψηφοφόροι είναι αληθινά ενημερωμένοι για την επιλογή που πρόκειται να κάνουν».
Αλλά στο Μαρούσι η ιστορία είναι πολύ διαφορετική, διότι η επιλογή βρίσκεται πλήρως στα χέρια και στην κρίση ενός τυχαίου δείγματος, στην καλύτερη παράδοσης της ελληνικής Πόλης. Το προηγούμενο βράδυ της διαβουλευτικής δημοσκόπησης ο James Fishkin και ο Robert Luskin, που συνεργάζονται, πέρασαν δίπλα από την Αρχαία αθηναϊκή Αγορά, όπου κληρώνονταν οι πολίτες που με τη σειρά θα αναλάμβαναν την ευθύνη των δημόσιων διορισμών όπου μετά είχαν συζητήσεις και ψηφοφορίες. Το αυριανό περιβάλλον θα είναι λίγο διαφορετικό, σίγουρα χωρίς αρχαίες μαρμάρινες κολώνες, αλλά ένα σύγχρονο συνεδριακό κέντρο, στο οποίο οι πολίτες θα σχηματίσουν τις ομάδες διαβούλευσης, θα ενισχυθούν με μικρόφωνα και θα μαγνητοσκοπηθούν από κάμερες για την τηλεοπτική κάλυψη που έχει εξασφαλίσει το κανάλι εθνικής εμβέλειας Mega TV. Αλλάζει η τοποθεσία, αλλάζουν μερικά τεχνικά μέσα, αλλά το πνεύμα και η σημασία συγκρατούν σφιχτά μεταξύ τους την διαβουλευτική δημοσκόπηση και την συνέλευση της αρχαίας Ελλάδας. Ένας κρίκος βρίσκεται στην εξαγωγή των πρωταγωνιστών τυχαία, στην ιδέα του να εμπιστευτούμε την εκλογή που φροντίζει για το δημόσιο συμφέρον σε ένα περιορισμένο τυχαίο δείγμα, μια «μικρογραφία του λαού», για να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια του πολιτικού επιστήμονα Robert Dahl, που σε όλα και για όλα παρουσιάζεται ως ένας αξιόπιστος αντιπρόσωπος και ως μια μικρογραφία του ενεργού πληθυσμού. Και ο κρίκος, σε απόσταση τόσων αιώνων, γίνεται ακόμη πιο σφιχτός αν αναγνωρίσουμε στις δύο διαφορετικές εμπειρίες, την Πόλη και τη διαβουλευτική δημοσκόπηση, τις ίδιες αρχές έμπνευσης, εκείνες που ο Morgens Hansen ονομάζει κολώνες τις άμεσης δημοκρατίας. Στην βάση του δημοκρατικού συστήματος της αρχαίας Ελλάδας στηρίζει ο Δανός μελετητής, κορυφαίος ειδικός του θέματος παγκοσμίως, τις θεμελιώδεις πεποιθήσεις, εκείνη της ιδέας ότι οι κοινοί πολίτες θα μπορούσαν να είναι καλά πληροφορημένοι για τα θέματα που πρόκειται να αντιμετωπίσουν και να μπορούν να θέτουν το προσωπικό τους συμφέρον προς όφελος του κοινού συμφέροντος, ότι θα ενδιαφέρονταν να συμμετέχουν αντί να στέλνουν αντιπροσώπους, ότι θα υπήρχε ένα σαφής διαχωρισμός μεταξύ της αυθεντίας του ειδικού και της καλής πολιτικής αντίληψης και τελικά, αλλά όχι έσχατα, της πεποίθηση ότι οι απλοί πολίτες «θα ήταν ευφυή άτομα». Καθεμία από αυτές τις δημοκρατικές κολώνες είναι αναντικατάστατη στον μηχανισμό των διαβουλευτικών δημοσκοπήσεων, μηδεμιάς εξαιρουμένης, συμπεριλαμβανομένης της τελευταίας ρήσης που βρίσκουμε πάντα στα λόγια του James Fishkin όταν καλείται να περιγράψει και να εξηγήσει την μέθοδό του: «Οι άνθρωποι είναι έξυπνοι αν τους δοθεί η ευκαιρία». «Σε όλες τις διαβουλευτικές δημοσκοπήσεις που έχουμε πραγματοποιήσει», συνεχίζει ο Fishkin, «δεν μπορούμε παρά να παρατηρήσουμε ότι τα άτομα επιδεικνύουν όλη τους την ευφυΐα, αν έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν».
Και η εμπειρία του Αμαρουσίου είναι μια μεταγενέστερη δοκιμή.
Στο συνεδριακό κέντρο του Αμαρουσίου
Το πρωί της Κυριακής 4 Ιουνίου, στην αίθουσα υποδοχής του Hellexpo, του συνεδριακού κέντρου του Αμαρουσίου, φυσάει ένας ηλεκτρισμένος αέρας αλλαγής. Ο χώρος είναι γεμάτος από εθελοντές και νέους του ΠΑΣΟΚ που βρίσκονται γύρω από τον πάγκο υποδοχής. Υπάρχουν στελέχη του κόμματος, υπάρχουν οι δημοσιογράφοι με όλο τους τον εξοπλισμό από κάμερες, μικρόφωνα, φωτογραφικές μηχανές και σημειωματάρια, υπάρχουν απλοί περίεργοι. Και μετά υπάρχουν οι αληθινοί πρωταγωνιστές, οι συμμετέχοντες στη δημοσκόπηση έρχονται λίγοι λίγοι, κοιτούν μέσα, πλησιάζουν στον πάγκο, παίρνουν τον φάκελό τους με το πρόγραμμα της ημέρας και τις διάφορες φάσεις της διαβουλευτικής διαδικασίας και κάθονται σε ένα μέρος μαζί με φίλους και συγγενείς που τους έχουν συνοδεύσει. Γνωρίζουν ήδη περί τίνος πρόκειται, έχουν ήδη απαντήσεις στις πρώτες ερωτήσεις για τον δήμαρχο του Αμαρουσίου, αλλά το να βρίσκονται στο κέντρο των εξελίξεων είναι ένα εντελώς διαφορετικό πράγμα. Διαβάζουν τι θα γίνει εκείνη τη ζεστή Κυριακή του Ιουνίου: έναρξη στις 11, πρώτος κύκλος συζητήσεων χωρισμένοι σε ομάδες των 10-15 ατόμων καθοδηγούμενοι από έναν συντονιστή. Από τη συζήτηση θα προκύψουν οι ερωτήσεις που θα τεθούν στους έξι υποψηφίους σε μία ολομελή συνεδρίαση, στην οποία οι υποψήφιο δήμαρχοι θα προτείνουν τις δικές τους λύσεις. Μετά θα ψηφίσουν και αν δεν βγει κάποιος νικητής με απόλυτη πλειοψηφία, οι πρώτοι δύο θα πάνε σε δεύτερη ψηφοφορία.
Οι εντυπώσεις που δίνονται από τους παρευρισκόμενους μπορούν να περιληφθούν σε ένα μείγμα περιέργειας και αμφιβολίας, αλλά ωστόσο η επιθυμία να συμμετάσχουν είναι υψηλότατη. «Δέχτηκα να συμμετάσχω – λέει ο Άρης, 22 ετών – απλά γιατί μου φαίνεται ένας τρόπος για να κάνω κάτι για την πόλη μου». «Μου αρέσει πολύ αυτή η ιδέα του να βάζουν ανθρώπους στις ιδανικές συνθήκες για να αποφασίσουν – παρατηρεί ο κ. Παπαδάτος – μου φαίνεται ότι γινόμαστε μέρος ενός σχεδίου που βλέπει προς μια καλύτερη δημοκρατία». Η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, εθνική γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, εκφράζει τις εκτιμήσεις της για ένα πιθανό μέλλον: «Είναι ένα πείραμα, έπρεπε να δούμε αν λειτουργεί και αν το αποτέλεσμα θα είναι θετικό, δεν αποκλείεται καθόλου ότι θα μπορεί να εφαρμοστεί σε ευρύτερο επίπεδο». Όλες οι αμφιβολίες ενός πειράματος εντελώς νέου διακρίνονται στα λόγια του Αλέκου Παπαδόπουλου, πρώην υπουργού εσωτερικών και πολιτικού με μεγάλη εμπειρία: «Βάλαμε ένα πολιτιστικό στοίχημα, μια πρωτοβουλία που έπρεπε να γίνει, γιατί πιστεύω ότι οι κοινωνίες προχωρούν καθοδηγούμενες και παρακινούμενες». «Το ΠΑΣΟΚ επέλεξε τους έξι υποψηφίους από μια ευρύτερη λίστα – εξηγεί ο Παπαδόπουλος – το κάναμε βάσει των προσωπικών τους εμπειριών, της κοινωνικής και πολιτικής τους δραστηριότητας. Δεν βασιστήκαμε σε προγράμματα, αυτά πρέπει να γεννηθούν μέσα από συλλογική εργασία , διαφορετικά δεν είναι παρά ψεύτικες τοποθετήσεις».
Αμφιβολίες, περιέργεια, αλλά και μια αναμφίβολη αισιοδοξία καταγράφει το θερμόμετρο των λεπτών που προηγούνται της έναρξης. Μετά, μόλις εγκαταλείπουν την αίθουσα υποδοχής για να πάνε στους χώρους που έχουν διαμορφωθεί για τον πρώτο κύκλο, η ατμόσφαιρα χρωματίζεται από ησυχία και αυτοσυγκέντρωση. Φωνές έρχονται μόνο από τα δωμάτια όπου συγκεντρώνεται η κάθε ομάδα. Ένα μακρύ τραπέζι, στην μια άκρη ο συντονιστής που διευθύνει τη σειρά των ομιλητών, ολόγυρα οι συμμετέχοντες, κάνουν τις συστάσεις και μπαίνουν αμέσως στην ψυχή των θεμάτων. Καθένας έχει την ευκαιρία να πει την άποψή του, κανένας δεν είναι υποχρεωμένος, ακριβώς όπως συνέβαινε στην Αγορά όπου η «Ισηγορία» εξασφάλιζε για όλους το δικαίωμα να μιλάνε, χωρίς ωστόσο να διατείνεται ότι το κάνει ο καθένας. Η σειρά της συζήτησης βρίσκεται όλη στα χέρια των συντονιστών, έχουν ένα λεπτό καθήκον που επιμελώς φέρνουν εις πέρας. Είναι ενεργά στελέχη του ΠΑΣΟΚ ή πρόσωπα διακείμενα φιλικά, άτομα που έχουν ήδη εμπειρία σε ομάδες συζητήσεων ή ομάδες εργασίας και είναι εθελοντές που δέχτηκαν την πρόταση του κόμματος με μεγάλο ενθουσιασμό. Στη σύσκεψη που προηγήθηκε της διαβουλευτικής δημοσκόπησης ο Fishkin και ο Luskin στάθηκαν σε κάποιες απαραίτητες τεχνικές αρχίζοντας με το πιο δύσκολο πράγμα: να κρατήσουν έξω από τη συζήτηση τις προσωπικές τους απόψεις. «Είναι τα μέλη του δείγματος που πρέπει να εκφραστούν – υπογράμμισαν οι αμερικανοί καθηγητές απευθυνόμενοι στους συντονιστές – εσείς πρέπει μόνο να διευθύνετε τη συζήτηση δίνοντας προσοχή σε ορισμένες απαραίτητες πλευρές της διαδικασίας. Καταρχήν ενεργήστε κατά τρόπο ώστε οι συμμετέχοντες να μην επικεντρώνονται στους υποψηφίους, αλλά στα ζητήματα και στις απαντήσεις που οι υποψήφιοι θα πρέπει να δώσουν. Δεύτερον, θα πρέπει να καταφέρετε να ενεργήσετε κατά τρόπο ώστε ακόμα και οι πιο ντροπαλοί να έχουν την ευκαιρία τους να εκφραστούν και πάνω από όλα να θυμάστε αμέσως τους συμμετέχοντες που είναι οι αληθινοί πρωταγωνιστές αυτού που κάνουμε, να παρατηρήσετε εκείνους που ακούνε τα άλλα άτομα και τους πολιτικούς όπως εσείς, διότι αυτοί έχουν τη δύναμη, γιατί η δική τους φωνή είναι αυτό που μετράει περισσότερο σε αυτήν την κατάσταση».
Ο στόχος του πρώτου κύκλου συζήτησης δεν είναι να παράγουμε πεποιθήσεις για το κύρος του ενός ή του άλλου υποψηφίου, ο σκοπός είναι να προκύψουν από τη συζήτηση τα θέματα και οι ερωτήσεις που θα αναπτυχθούν στους υποψηφίους στο επόμενο στάδιο, όταν οι υποψήφιοι θα απαντήσουν μπροστά σε όλους τους συμμετέχοντες.
Το έργο δεν είναι απλό, αλλά οι συντονιστές το φέρνουν εις πέρας. «Τα άτομα μίλησαν πολύ» λέει η Δέσποινα Πολίτου που συντονίζοντας την ομάδα της επέλεξε να επέμβει το ελάχιστο δυνατό και να αφήσει πολύ χώρο στους συμμετέχοντες: «Αυτοί είναι οι πρωταγωνιστές, εγώ δεν έπρεπε να κάνω κάτι άλλο εκτός από το να αποφύγω να αποκτήσει κάποιος το πάνω χέρι της συζήτησης και οι πιο ντροπαλοί να μην μιλήσουν καθόλου». «Πιστεύω ότι η λέξη κλειδί για να περιγράψω αυτή την ημέρα θα ήταν «ανοιχτά», τα άτομα εκτίμησαν το γεγονός ότι η αποφασιστική διαδικασία τους αφιέρωσε τον χώρο για να μιλήσουν και να αποφασίσουν», υπογραμμίζει ο Ευθύμιος Μπάκας ειδικός στις ομάδες εργασίας, και που συνεπώς γνωρίζει καλά τη δυναμική των ομαδικών συζητήσεων. «Το πιο δύσκολο πράγμα ήταν να κατευθύνω τις παρεμβάσεις προς την παραγωγή των ερωτήσεων – συνεχίζει ο Ευθύμιος – συχνά ξεκινούσαν συζητήσεις στις οποίες ο καθένας πρότεινε τις δικές του λύσεις στο πρόβλημα, ο δικός μας στόχος δεν ήταν να βρούμε λύσεις, αλλά να σχηματίσουμε τις ερωτήσεις που θα θέταμε στους υποψηφίους για να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε ποια θα ήταν η δική τους χειροπιαστή λύση στο πρόβλημα».
Συναίσθηση μιας επανάστασης
Αλλά ποια είναι τα θέματα στα οποία οι υποψήφιοι κλήθηκαν να απαντήσουν; Είναι τα προβλήματα μιας πόλης 65.000 κατοίκων, που διανύει μια περίοδο ανάπτυξης και πρέπει να αντιμετωπίσει συνολικά την πολυπλοκότητά της. Η επιλογή του ΠΑΣΟΚ έπεσε στο Μαρούσι για διάφορους λόγους.
Διότι είναι ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα της Ελλάδας, γιατί οι εκλογές που θα γίνουν τον Οκτώβρη παρουσιάζουν μια πολύ αβέβαιη έκβαση, με έναν απερχόμενο δήμαρχο που κυβερνά εδώ και 16 χρόνια μετά από τέσσερις διαδοχικές εκλογικές εντολές. Διότι το Μαρούσι είναι η πόλη όπου έγιναν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 ένα γεγονός η διοργάνωση του οποίου έφερε ανάπτυξη και υποδομές, πολλές θέσεις εργασίας και ένα μια βέβαιη οικονομική άνθιση για όλη την πόλη.
Εντούτοις, την ίδια στιγμή, αυτές οι ίδιες πλευρές έφεραν επίσης προβλήματα συνδεδεμένα με το κυκλοφοριακό, την ρύπανση, την ολοένα και πιο μαζική παρουσία πολυεθνικών που ασκούν πιέσεις σε μια δημοτική διοίκηση που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολύ ισχυρή.
Ετσι λοιπόν αυτές είναι οι ερωτήσεις που οι πολίτες του Αμαρουσίου θέλουν να θέσουν σε εκείνους που ήθελαν να αγωνιστούν για την καρέκλα του δημάρχου: Πώς θα βελτιωθεί η διαφάνεια της διοίκησης, στις αποφασιστικές διαδικασίες των δημόσιων δαπανών; Πώς θα αφιερωθούν περισσότεροι χώροι στην ποιότητα ζωής και θα δημιουργηθούν δημόσια πάρκα εκεί όπου τώρα υπάρχουν μόνο γραφεία μεγάλων οικονομικών ομίλων; Πώς θα βελτιωθεί η ασφάλεια στα σχολεία; Πώς θα αντιμετωπιστεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα;
Οι ερωτήσεις τίθενται σε μια ολομελή συνεδρίαση, όλοι οι υποψήφιοι απαντούν μία τη φορά, με σειρές ομιλίας ισοδύναμες για όλους και διανεμημένες από τον Παύλο Τσίμα, σημαντικό δημοσιογράφο της ελληνικής τηλεόρασης Mega TV, που θα αφιερώσει στη διαβουλευτική δημοσκόπηση μια ολόκληρη εκπομπή.
Εκείνοι -οι πολιτικοί- μιλάνε, τα μέλη του δείγματος ακούνε, συγκρίνουν, αξιολογούν. Αφού ακουστούν όλες οι απαντήσεις, το διαβουλευτικό δείγμα ψηφίζει. Δεν επαρκεί η πρώτη ψηφοφορία, ο Παναγιώτης Αλεξανδρής και ο Αλέκος Μπρέγιαννης θα περάσουν σε δεύτερη ψηφοφορία. Έχει τώρα βραδιάσει, η κούραση όλων, μετά από μια καταναγκαστική ημέρα, επισκιάζεται από την θέληση να ανακαλύψουν το αποτέλεσμα και να φέρουν εις πέρας αυτό το παγκοσμίως μοναδικό πείραμα.
Είναι τώρα 21:00 όταν ο Γιώργος Παπανδρέου εμφανίζεται με ένα φύλλο χαρτιού στο χέρι και ανακοινώνει ότι ο Αλεξανδρής θα είναι ο επόμενος υποψήφιος δήμαρχος Αμαρουσίου για το ΠΑΣΟΚ.
Χειροκροτήματα, πανηγυρισμοί του νικητή, συγχαρητήρια από τους ηττημένους. Αλλά πάνω από όλα νικήτρια ήταν η συμμετοχή και η απόδειξη του πόση διαφορά κάνει το να δίνεται στους πολίτες η ευκαιρία να αναμετρούνται προσωπικά με τις επιλογές της πολιτικής. Η απόδειξη βρίσκεται στα νούμερα της διαβουλευτικής δημοσκόπησης, όπου μπορούμε να διαβάσουμε ότι στην αρχή αυτής της ημέρας ο Αλεξανδρής ήταν ο λιγότερο γνωστός από όλους τους υποψηφίους, που μαρτυρά πόσο αλλάζει η γνώμη των ατόμων μετά από μια προσεκτική συζήτηση. Έτσι όπως μπορούμε να διαβάσουμε από την αρχή της διαδικασίας μέχρι το τέλος, ο αριθμός εκείνων που δήλωναν ότι δεν έχουν προτιμήσεις έπεσε κατά 12,5% (από το 20,8 στο 8,3).
Και την επιτυχία της πρωτοβουλίας μπορούμε να την βρούμε στην αποτίμηση που οι ίδιοι οι συμμετέχοντες έκαναν στην ημέρα δηλώνοντας σε ποσοστό 90% ικανοποιημένοι από τις ομάδες συζήτησης, μια επιτυχία που σημειώνουμε επίσης στα ζωντανά λόγια ενός από τα μέλη του δείγματος: «Ήταν μια υπέροχη μέρα, αυτή είναι η αληθινή δημοκρατία που προσφέρει στα άτομα την ευκαιρία να εισέλθουν στο βάθος των προβλημάτων για να πάρουν θέση», μια επιτυχία που μπορούμε να διαβάσουμε επίσης στα λόγια του νικητή που κλείνοντας την ημέρα μιλά στη συνέλευση λέγοντας ότι «τελικά νίκησε η ιδέα ότι τα άτομα είναι πιο σημαντικά από τα κόμματα, χάρις σ’ αυτή την ωραιότατη συμμετοχική διαδικασία που αντιπροσωπεύει μια μεγάλη πρόκληση για την πολιτική».
Αλλά η αληθινή επιτυχία της διαβουλευτικής δημοσκόπησης στο Μαρούσι, της ημέρας που επανέφερε την πατρίδα της δημοκρατίας στις πιο βαθιές της ρίζες, θα βρίσκεται στο επακόλουθο ότι η πολιτική θα ξέρει να επιβραβεύει αυτή την ημέρα ακολουθώντας το παράδειγμα, βρίσκοντας στις γραμματείες και στα διοικητικά όργανα των κομμάτων το κουράγιο κάποιου «δημοκράτη οραματιστή».
Πρωτότυπο άρθρο (στα Ιταλικά)
Δημοκρατία στην Σχολή των Αθηνών
Στην πατρίδα του Κλεισθένη και του Περικλή μπαίνει σε εφαρμογή η διαβουλευτική δημοσκόπηση του James Fishkin. Ένα διαβουλευτικό Σαββατοκύριακο στη σκιά του Παρθενώνα (του Mauro Buonocore)
Χωρίς συμμετοχή, η πόλη πεθαίνει (συνέντευξη του Γιώργου Παπανδρέου στον Mauro Buonocore)
Ένα διαβουλευτικό Σαββατοκύριακο στη σκιά του Παρθενώνα
του Mauro Buonocore
Στην Αθήνα η ιστορία της δημοκρατίας πηγαίνει πίσω απευθείας στον 5ο αιώνα π.Χ., όπου βρίσκει τις ρίζες της και ανοίγει το μέλλον στην καινοτομία και τον πειραματισμό, στην αναζήτηση μεθόδων και πρακτικών για την βελτίωση της συμμετοχής των πολιτών στο δημόσιο βίο. Αυτό το είδος σύνδεσης μεταξύ του αρχαίου και του σύγχρονου ονομάζεται διαβουλευτική δημοσκόπηση και επιτυγχάνεται το βράδυ της 4ης Ιουνίου 2006, όταν ο Παναγιώτης Αλεξανδρής ανακηρύσσεται υποψήφιος δήμαρχος για το ΠΑΣΟΚ, το ελληνικό σοσιαλιστικό κόμμα, στις προσεχείς εκλογές που θα γίνουν τον επόμενο Οκτώβρη στο Μαρούσι, μια κωμόπολη της μητροπολιτικής περιοχής της ελληνικής πρωτεύουσας.
Δεν είναι τυχαίας σημασίας, αλλά είναι μια ιστορική περίσταση. Το όνομα του Αλεξανδρή επιλέχτηκε πράγματι από ένα δείγμα 131 πολιτών, επιλεγμένων κατά τυχαίο τρόπο, ώστε να αντιπροσωπεύουν ολόκληρο το εκλεκτορικό σώμα της πόλης. Όπως στην αρχαία πόλη του Κλεισθένη και του Περικλή όταν πολίτες επιλεγμένοι με κλήρο, καλούνταν να ακούσουν τις προτάσεις των ειδικών, να ενημερωθούν πάνω στα θέματα που απαιτούσαν αποφάσεις για να εκφράσουν μετά την δική τους γνώμη. Έτσι συνέβη και στο Μαρούσι, όπου το επιλεγμένο δείγμα πήρε υλικό για να εμβαθύνει στα ζητήματα της αστικής πολιτικής, συγκεντρώθηκε σε μικρές ομάδες πολιτών για να συζητήσουν και να αντιπαραβάλλουν τις δικές τους ιδέες, έθεσαν στους υποψηφίους τις ερωτήσεις τους, άκουσαν τις απαντήσεις και στο τέλος ψήφισαν.
Εν ολίγοις, ήταν μια διαβουλευτική δημοσκόπηση με όλους τους κανόνες, όπως τόσες που έχει πραγματοποιήσει μέχρι τώρα ο James Fishkin, ο εφευρέτης της μεθόδου, που την έχει εισάγει σε πολύ διαφορετικές μεταξύ τους περιπτώσεις, από τις ΗΠΑ στην Κίνα, περνώντας από την Μεγάλη Βρετανία, τη Δανία, τη Βουλγαρία και την Αυστραλία. Αλλά αυτή τη φορά, η ελληνική διαβουλευτική δημοσκόπηση χαράζει ένα σημάδι πολύ πιο βαθύ: «Είναι μια ιστορική ημέρα για τη δημοκρατία, για την πολιτική και για την επιστήμη», είπε ο καθηγητής Ιωάννης Πανάρετος, διευθυντής του Ινστιτούτου Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και υπεύθυνος του επιστημονικού μέρους του γεγονότος. «Για τη δημοκρατία διότι οι πολίτες είχαν την δυνατότητα να εκφράσουν άμεσα την άποψή τους για την επιλογή του υποψηφίου. Για την πολιτική γιατί ένας πολιτικός αρχηγός εκχώρησε ένα μέρος της εξουσίας του υπέρ των πολιτών και για την επιστήμη, διότι μια επιστημονική μέθοδος εφαρμόστηκε με στόχο να βελτιώσει και να ενδυναμώσει τη δημοκρατία» συνέχισε ο κ. Πανάρετος.
Στην παράδοση της αρχαίας πόλης
Ο πολιτικός αρχηγός στον οποίο αναφέρθηκε ο κ. Πανάρετος, ένας από τους πρωταγωνιστές αυτού του συμβάντος, είναι ο Γιώργος Παπανδρέου, πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και της σοσιαλιστικής διεθνούς, που ο James Fishkin περιγράφει ως ένα είδος «δημοκράτη οραματιστή». Ο κ. Παπανδρέου ασχολήθηκε με τις ιδέες του Fishkin αρκετούς μήνες πριν και αμέσως διαισθάνθηκε «τη σπουδαιότητα που θα μπορούσε να έχει η συζήτηση μεταξύ ενημερωμένων πολιτών στην επιλογή των υποψηφίων, τόσο που ήταν αυτός ο οποίος επέμεινε» συνεχίζει ο Αμερικανός Καθηγητής «στο να εφαρμόσει τη διαβουλευτική δημοσκόπηση από την αρχή». Ίσως η αναζήτηση του Παπανδρέου για καινοτόμες μορφές δημοκρατικής συμμετοχής υπαγορεύτηκε επίσης από την ανάγκη να ανέβει η εικόνα του κόμματος, που βγήκε ηττημένο από τις εκλογές του 2004, χτυπημένο από μια σειρά σκανδάλων και διαφθορών που διέλυσαν τη διοίκηση φέρνοντας τον Παπανδρέου στην ηγεσία. Ίσως ο Έλληνας σοσιαλιστής αρχηγός αισθάνεται την ανάγκη να προσφέρει στους ψηφοφόρους μια καινούρια εμφάνιση του κόμματος, πιο νέα, δυναμική, ανοικτή μα είναι σίγουρο ότι το βλέμμα του είναι ευκρινώς στραμμένο στον πειραματισμό και στην αναζήτηση τεχνικών που κάνουν καλό στη δημοκρατία. «Αν κοιτάξουμε το πολιτικό πανόραμα της Ελλάδας, θα βρούμε ένα κόμμα της πλειοψηφίας που ονομάζεται Νέα Δημοκρατία» υπογραμμίζει ο Fishkin και προσθέτει: «Πιστεύω ότι ο Παπανδρέου θα είχε σκεφτεί: γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να προσφέρει στους πολίτες μια αληθινή, χειροπιαστή νέα δημοκρατία; Αυτό που έγινε στο Μαρούσι είναι ένα πολιτικό πείραμα απόλυτα καινοτόμο που κανένα πολιτικό κόμμα σε ολόκληρη την ιστορία του κόσμου δεν χρησιμοποίησε ποτέ, ένα μικρόκοσμο πολιτών επιλεγμένων κατά τυχαίο τρόπο για να επιλέξουν τους υποψηφίους τους. Εν γένει, τα κόμματα διαλέγουν τους υποψηφίους και στην καλύτερη περίπτωση προτείνουν στον λαό, χωρίς καμιά εγγύηση ότι οι ψηφοφόροι είναι αληθινά ενημερωμένοι για την επιλογή που πρόκειται να κάνουν».
Αλλά στο Μαρούσι η ιστορία είναι πολύ διαφορετική, διότι η επιλογή βρίσκεται πλήρως στα χέρια και στην κρίση ενός τυχαίου δείγματος, στην καλύτερη παράδοσης της ελληνικής Πόλης. Το προηγούμενο βράδυ της διαβουλευτικής δημοσκόπησης ο James Fishkin και ο Robert Luskin, που συνεργάζονται, πέρασαν δίπλα από την Αρχαία αθηναϊκή Αγορά, όπου κληρώνονταν οι πολίτες που με τη σειρά θα αναλάμβαναν την ευθύνη των δημόσιων διορισμών όπου μετά είχαν συζητήσεις και ψηφοφορίες. Το αυριανό περιβάλλον θα είναι λίγο διαφορετικό, σίγουρα χωρίς αρχαίες μαρμάρινες κολώνες, αλλά ένα σύγχρονο συνεδριακό κέντρο, στο οποίο οι πολίτες θα σχηματίσουν τις ομάδες διαβούλευσης, θα ενισχυθούν με μικρόφωνα και θα μαγνητοσκοπηθούν από κάμερες για την τηλεοπτική κάλυψη που έχει εξασφαλίσει το κανάλι εθνικής εμβέλειας Mega TV. Αλλάζει η τοποθεσία, αλλάζουν μερικά τεχνικά μέσα, αλλά το πνεύμα και η σημασία συγκρατούν σφιχτά μεταξύ τους την διαβουλευτική δημοσκόπηση και την συνέλευση της αρχαίας Ελλάδας. Ένας κρίκος βρίσκεται στην εξαγωγή των πρωταγωνιστών τυχαία, στην ιδέα του να εμπιστευτούμε την εκλογή που φροντίζει για το δημόσιο συμφέρον σε ένα περιορισμένο τυχαίο δείγμα, μια «μικρογραφία του λαού», για να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια του πολιτικού επιστήμονα Robert Dahl, που σε όλα και για όλα παρουσιάζεται ως ένας αξιόπιστος αντιπρόσωπος και ως μια μικρογραφία του ενεργού πληθυσμού. Και ο κρίκος, σε απόσταση τόσων αιώνων, γίνεται ακόμη πιο σφιχτός αν αναγνωρίσουμε στις δύο διαφορετικές εμπειρίες, την Πόλη και τη διαβουλευτική δημοσκόπηση, τις ίδιες αρχές έμπνευσης, εκείνες που ο Morgens Hansen ονομάζει κολώνες τις άμεσης δημοκρατίας. Στην βάση του δημοκρατικού συστήματος της αρχαίας Ελλάδας στηρίζει ο Δανός μελετητής, κορυφαίος ειδικός του θέματος παγκοσμίως, τις θεμελιώδεις πεποιθήσεις, εκείνη της ιδέας ότι οι κοινοί πολίτες θα μπορούσαν να είναι καλά πληροφορημένοι για τα θέματα που πρόκειται να αντιμετωπίσουν και να μπορούν να θέτουν το προσωπικό τους συμφέρον προς όφελος του κοινού συμφέροντος, ότι θα ενδιαφέρονταν να συμμετέχουν αντί να στέλνουν αντιπροσώπους, ότι θα υπήρχε ένα σαφής διαχωρισμός μεταξύ της αυθεντίας του ειδικού και της καλής πολιτικής αντίληψης και τελικά, αλλά όχι έσχατα, της πεποίθηση ότι οι απλοί πολίτες «θα ήταν ευφυή άτομα». Καθεμία από αυτές τις δημοκρατικές κολώνες είναι αναντικατάστατη στον μηχανισμό των διαβουλευτικών δημοσκοπήσεων, μηδεμιάς εξαιρουμένης, συμπεριλαμβανομένης της τελευταίας ρήσης που βρίσκουμε πάντα στα λόγια του James Fishkin όταν καλείται να περιγράψει και να εξηγήσει την μέθοδό του: «Οι άνθρωποι είναι έξυπνοι αν τους δοθεί η ευκαιρία». «Σε όλες τις διαβουλευτικές δημοσκοπήσεις που έχουμε πραγματοποιήσει», συνεχίζει ο Fishkin, «δεν μπορούμε παρά να παρατηρήσουμε ότι τα άτομα επιδεικνύουν όλη τους την ευφυΐα, αν έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν».
Και η εμπειρία του Αμαρουσίου είναι μια μεταγενέστερη δοκιμή.
Στο συνεδριακό κέντρο του Αμαρουσίου
Το πρωί της Κυριακής 4 Ιουνίου, στην αίθουσα υποδοχής του Hellexpo, του συνεδριακού κέντρου του Αμαρουσίου, φυσάει ένας ηλεκτρισμένος αέρας αλλαγής. Ο χώρος είναι γεμάτος από εθελοντές και νέους του ΠΑΣΟΚ που βρίσκονται γύρω από τον πάγκο υποδοχής. Υπάρχουν στελέχη του κόμματος, υπάρχουν οι δημοσιογράφοι με όλο τους τον εξοπλισμό από κάμερες, μικρόφωνα, φωτογραφικές μηχανές και σημειωματάρια, υπάρχουν απλοί περίεργοι. Και μετά υπάρχουν οι αληθινοί πρωταγωνιστές, οι συμμετέχοντες στη δημοσκόπηση έρχονται λίγοι λίγοι, κοιτούν μέσα, πλησιάζουν στον πάγκο, παίρνουν τον φάκελό τους με το πρόγραμμα της ημέρας και τις διάφορες φάσεις της διαβουλευτικής διαδικασίας και κάθονται σε ένα μέρος μαζί με φίλους και συγγενείς που τους έχουν συνοδεύσει. Γνωρίζουν ήδη περί τίνος πρόκειται, έχουν ήδη απαντήσεις στις πρώτες ερωτήσεις για τον δήμαρχο του Αμαρουσίου, αλλά το να βρίσκονται στο κέντρο των εξελίξεων είναι ένα εντελώς διαφορετικό πράγμα. Διαβάζουν τι θα γίνει εκείνη τη ζεστή Κυριακή του Ιουνίου: έναρξη στις 11, πρώτος κύκλος συζητήσεων χωρισμένοι σε ομάδες των 10-15 ατόμων καθοδηγούμενοι από έναν συντονιστή. Από τη συζήτηση θα προκύψουν οι ερωτήσεις που θα τεθούν στους έξι υποψηφίους σε μία ολομελή συνεδρίαση, στην οποία οι υποψήφιο δήμαρχοι θα προτείνουν τις δικές τους λύσεις. Μετά θα ψηφίσουν και αν δεν βγει κάποιος νικητής με απόλυτη πλειοψηφία, οι πρώτοι δύο θα πάνε σε δεύτερη ψηφοφορία.
Οι εντυπώσεις που δίνονται από τους παρευρισκόμενους μπορούν να περιληφθούν σε ένα μείγμα περιέργειας και αμφιβολίας, αλλά ωστόσο η επιθυμία να συμμετάσχουν είναι υψηλότατη. «Δέχτηκα να συμμετάσχω – λέει ο Άρης, 22 ετών – απλά γιατί μου φαίνεται ένας τρόπος για να κάνω κάτι για την πόλη μου». «Μου αρέσει πολύ αυτή η ιδέα του να βάζουν ανθρώπους στις ιδανικές συνθήκες για να αποφασίσουν – παρατηρεί ο κ. Παπαδάτος – μου φαίνεται ότι γινόμαστε μέρος ενός σχεδίου που βλέπει προς μια καλύτερη δημοκρατία». Η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, εθνική γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, εκφράζει τις εκτιμήσεις της για ένα πιθανό μέλλον: «Είναι ένα πείραμα, έπρεπε να δούμε αν λειτουργεί και αν το αποτέλεσμα θα είναι θετικό, δεν αποκλείεται καθόλου ότι θα μπορεί να εφαρμοστεί σε ευρύτερο επίπεδο». Όλες οι αμφιβολίες ενός πειράματος εντελώς νέου διακρίνονται στα λόγια του Αλέκου Παπαδόπουλου, πρώην υπουργού εσωτερικών και πολιτικού με μεγάλη εμπειρία: «Βάλαμε ένα πολιτιστικό στοίχημα, μια πρωτοβουλία που έπρεπε να γίνει, γιατί πιστεύω ότι οι κοινωνίες προχωρούν καθοδηγούμενες και παρακινούμενες». «Το ΠΑΣΟΚ επέλεξε τους έξι υποψηφίους από μια ευρύτερη λίστα – εξηγεί ο Παπαδόπουλος – το κάναμε βάσει των προσωπικών τους εμπειριών, της κοινωνικής και πολιτικής τους δραστηριότητας. Δεν βασιστήκαμε σε προγράμματα, αυτά πρέπει να γεννηθούν μέσα από συλλογική εργασία , διαφορετικά δεν είναι παρά ψεύτικες τοποθετήσεις».
Αμφιβολίες, περιέργεια, αλλά και μια αναμφίβολη αισιοδοξία καταγράφει το θερμόμετρο των λεπτών που προηγούνται της έναρξης. Μετά, μόλις εγκαταλείπουν την αίθουσα υποδοχής για να πάνε στους χώρους που έχουν διαμορφωθεί για τον πρώτο κύκλο, η ατμόσφαιρα χρωματίζεται από ησυχία και αυτοσυγκέντρωση. Φωνές έρχονται μόνο από τα δωμάτια όπου συγκεντρώνεται η κάθε ομάδα. Ένα μακρύ τραπέζι, στην μια άκρη ο συντονιστής που διευθύνει τη σειρά των ομιλητών, ολόγυρα οι συμμετέχοντες, κάνουν τις συστάσεις και μπαίνουν αμέσως στην ψυχή των θεμάτων. Καθένας έχει την ευκαιρία να πει την άποψή του, κανένας δεν είναι υποχρεωμένος, ακριβώς όπως συνέβαινε στην Αγορά όπου η «Ισηγορία» εξασφάλιζε για όλους το δικαίωμα να μιλάνε, χωρίς ωστόσο να διατείνεται ότι το κάνει ο καθένας. Η σειρά της συζήτησης βρίσκεται όλη στα χέρια των συντονιστών, έχουν ένα λεπτό καθήκον που επιμελώς φέρνουν εις πέρας. Είναι ενεργά στελέχη του ΠΑΣΟΚ ή πρόσωπα διακείμενα φιλικά, άτομα που έχουν ήδη εμπειρία σε ομάδες συζητήσεων ή ομάδες εργασίας και είναι εθελοντές που δέχτηκαν την πρόταση του κόμματος με μεγάλο ενθουσιασμό. Στη σύσκεψη που προηγήθηκε της διαβουλευτικής δημοσκόπησης ο Fishkin και ο Luskin στάθηκαν σε κάποιες απαραίτητες τεχνικές αρχίζοντας με το πιο δύσκολο πράγμα: να κρατήσουν έξω από τη συζήτηση τις προσωπικές τους απόψεις. «Είναι τα μέλη του δείγματος που πρέπει να εκφραστούν – υπογράμμισαν οι αμερικανοί καθηγητές απευθυνόμενοι στους συντονιστές – εσείς πρέπει μόνο να διευθύνετε τη συζήτηση δίνοντας προσοχή σε ορισμένες απαραίτητες πλευρές της διαδικασίας. Καταρχήν ενεργήστε κατά τρόπο ώστε οι συμμετέχοντες να μην επικεντρώνονται στους υποψηφίους, αλλά στα ζητήματα και στις απαντήσεις που οι υποψήφιοι θα πρέπει να δώσουν. Δεύτερον, θα πρέπει να καταφέρετε να ενεργήσετε κατά τρόπο ώστε ακόμα και οι πιο ντροπαλοί να έχουν την ευκαιρία τους να εκφραστούν και πάνω από όλα να θυμάστε αμέσως τους συμμετέχοντες που είναι οι αληθινοί πρωταγωνιστές αυτού που κάνουμε, να παρατηρήσετε εκείνους που ακούνε τα άλλα άτομα και τους πολιτικούς όπως εσείς, διότι αυτοί έχουν τη δύναμη, γιατί η δική τους φωνή είναι αυτό που μετράει περισσότερο σε αυτήν την κατάσταση».
Ο στόχος του πρώτου κύκλου συζήτησης δεν είναι να παράγουμε πεποιθήσεις για το κύρος του ενός ή του άλλου υποψηφίου, ο σκοπός είναι να προκύψουν από τη συζήτηση τα θέματα και οι ερωτήσεις που θα αναπτυχθούν στους υποψηφίους στο επόμενο στάδιο, όταν οι υποψήφιοι θα απαντήσουν μπροστά σε όλους τους συμμετέχοντες.
Το έργο δεν είναι απλό, αλλά οι συντονιστές το φέρνουν εις πέρας. «Τα άτομα μίλησαν πολύ» λέει η Δέσποινα Πολίτου που συντονίζοντας την ομάδα της επέλεξε να επέμβει το ελάχιστο δυνατό και να αφήσει πολύ χώρο στους συμμετέχοντες: «Αυτοί είναι οι πρωταγωνιστές, εγώ δεν έπρεπε να κάνω κάτι άλλο εκτός από το να αποφύγω να αποκτήσει κάποιος το πάνω χέρι της συζήτησης και οι πιο ντροπαλοί να μην μιλήσουν καθόλου». «Πιστεύω ότι η λέξη κλειδί για να περιγράψω αυτή την ημέρα θα ήταν «ανοιχτά», τα άτομα εκτίμησαν το γεγονός ότι η αποφασιστική διαδικασία τους αφιέρωσε τον χώρο για να μιλήσουν και να αποφασίσουν», υπογραμμίζει ο Ευθύμιος Μπάκας ειδικός στις ομάδες εργασίας, και που συνεπώς γνωρίζει καλά τη δυναμική των ομαδικών συζητήσεων. «Το πιο δύσκολο πράγμα ήταν να κατευθύνω τις παρεμβάσεις προς την παραγωγή των ερωτήσεων – συνεχίζει ο Ευθύμιος – συχνά ξεκινούσαν συζητήσεις στις οποίες ο καθένας πρότεινε τις δικές του λύσεις στο πρόβλημα, ο δικός μας στόχος δεν ήταν να βρούμε λύσεις, αλλά να σχηματίσουμε τις ερωτήσεις που θα θέταμε στους υποψηφίους για να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε ποια θα ήταν η δική τους χειροπιαστή λύση στο πρόβλημα».
Συναίσθηση μιας επανάστασης
Αλλά ποια είναι τα θέματα στα οποία οι υποψήφιοι κλήθηκαν να απαντήσουν; Είναι τα προβλήματα μιας πόλης 65.000 κατοίκων, που διανύει μια περίοδο ανάπτυξης και πρέπει να αντιμετωπίσει συνολικά την πολυπλοκότητά της. Η επιλογή του ΠΑΣΟΚ έπεσε στο Μαρούσι για διάφορους λόγους.
Διότι είναι ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα της Ελλάδας, γιατί οι εκλογές που θα γίνουν τον Οκτώβρη παρουσιάζουν μια πολύ αβέβαιη έκβαση, με έναν απερχόμενο δήμαρχο που κυβερνά εδώ και 16 χρόνια μετά από τέσσερις διαδοχικές εκλογικές εντολές. Διότι το Μαρούσι είναι η πόλη όπου έγιναν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 ένα γεγονός η διοργάνωση του οποίου έφερε ανάπτυξη και υποδομές, πολλές θέσεις εργασίας και ένα μια βέβαιη οικονομική άνθιση για όλη την πόλη.
Εντούτοις, την ίδια στιγμή, αυτές οι ίδιες πλευρές έφεραν επίσης προβλήματα συνδεδεμένα με το κυκλοφοριακό, την ρύπανση, την ολοένα και πιο μαζική παρουσία πολυεθνικών που ασκούν πιέσεις σε μια δημοτική διοίκηση που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολύ ισχυρή.
Ετσι λοιπόν αυτές είναι οι ερωτήσεις που οι πολίτες του Αμαρουσίου θέλουν να θέσουν σε εκείνους που ήθελαν να αγωνιστούν για την καρέκλα του δημάρχου: Πώς θα βελτιωθεί η διαφάνεια της διοίκησης, στις αποφασιστικές διαδικασίες των δημόσιων δαπανών; Πώς θα αφιερωθούν περισσότεροι χώροι στην ποιότητα ζωής και θα δημιουργηθούν δημόσια πάρκα εκεί όπου τώρα υπάρχουν μόνο γραφεία μεγάλων οικονομικών ομίλων; Πώς θα βελτιωθεί η ασφάλεια στα σχολεία; Πώς θα αντιμετωπιστεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα;
Οι ερωτήσεις τίθενται σε μια ολομελή συνεδρίαση, όλοι οι υποψήφιοι απαντούν μία τη φορά, με σειρές ομιλίας ισοδύναμες για όλους και διανεμημένες από τον Παύλο Τσίμα, σημαντικό δημοσιογράφο της ελληνικής τηλεόρασης Mega TV, που θα αφιερώσει στη διαβουλευτική δημοσκόπηση μια ολόκληρη εκπομπή.
Εκείνοι -οι πολιτικοί- μιλάνε, τα μέλη του δείγματος ακούνε, συγκρίνουν, αξιολογούν. Αφού ακουστούν όλες οι απαντήσεις, το διαβουλευτικό δείγμα ψηφίζει. Δεν επαρκεί η πρώτη ψηφοφορία, ο Παναγιώτης Αλεξανδρής και ο Αλέκος Μπρέγιαννης θα περάσουν σε δεύτερη ψηφοφορία. Έχει τώρα βραδιάσει, η κούραση όλων, μετά από μια καταναγκαστική ημέρα, επισκιάζεται από την θέληση να ανακαλύψουν το αποτέλεσμα και να φέρουν εις πέρας αυτό το παγκοσμίως μοναδικό πείραμα.
Είναι τώρα 21:00 όταν ο Γιώργος Παπανδρέου εμφανίζεται με ένα φύλλο χαρτιού στο χέρι και ανακοινώνει ότι ο Αλεξανδρής θα είναι ο επόμενος υποψήφιος δήμαρχος Αμαρουσίου για το ΠΑΣΟΚ.
Χειροκροτήματα, πανηγυρισμοί του νικητή, συγχαρητήρια από τους ηττημένους. Αλλά πάνω από όλα νικήτρια ήταν η συμμετοχή και η απόδειξη του πόση διαφορά κάνει το να δίνεται στους πολίτες η ευκαιρία να αναμετρούνται προσωπικά με τις επιλογές της πολιτικής. Η απόδειξη βρίσκεται στα νούμερα της διαβουλευτικής δημοσκόπησης, όπου μπορούμε να διαβάσουμε ότι στην αρχή αυτής της ημέρας ο Αλεξανδρής ήταν ο λιγότερο γνωστός από όλους τους υποψηφίους, που μαρτυρά πόσο αλλάζει η γνώμη των ατόμων μετά από μια προσεκτική συζήτηση. Έτσι όπως μπορούμε να διαβάσουμε από την αρχή της διαδικασίας μέχρι το τέλος, ο αριθμός εκείνων που δήλωναν ότι δεν έχουν προτιμήσεις έπεσε κατά 12,5% (από το 20,8 στο 8,3).
Και την επιτυχία της πρωτοβουλίας μπορούμε να την βρούμε στην αποτίμηση που οι ίδιοι οι συμμετέχοντες έκαναν στην ημέρα δηλώνοντας σε ποσοστό 90% ικανοποιημένοι από τις ομάδες συζήτησης, μια επιτυχία που σημειώνουμε επίσης στα ζωντανά λόγια ενός από τα μέλη του δείγματος: «Ήταν μια υπέροχη μέρα, αυτή είναι η αληθινή δημοκρατία που προσφέρει στα άτομα την ευκαιρία να εισέλθουν στο βάθος των προβλημάτων για να πάρουν θέση», μια επιτυχία που μπορούμε να διαβάσουμε επίσης στα λόγια του νικητή που κλείνοντας την ημέρα μιλά στη συνέλευση λέγοντας ότι «τελικά νίκησε η ιδέα ότι τα άτομα είναι πιο σημαντικά από τα κόμματα, χάρις σ’ αυτή την ωραιότατη συμμετοχική διαδικασία που αντιπροσωπεύει μια μεγάλη πρόκληση για την πολιτική».
Αλλά η αληθινή επιτυχία της διαβουλευτικής δημοσκόπησης στο Μαρούσι, της ημέρας που επανέφερε την πατρίδα της δημοκρατίας στις πιο βαθιές της ρίζες, θα βρίσκεται στο επακόλουθο ότι η πολιτική θα ξέρει να επιβραβεύει αυτή την ημέρα ακολουθώντας το παράδειγμα, βρίσκοντας στις γραμματείες και στα διοικητικά όργανα των κομμάτων το κουράγιο κάποιου «δημοκράτη οραματιστή».
Πρωτότυπο άρθρο (στα Ιταλικά)
Thursday, September 07, 2006
Η χθεσινή (6/9/06) ρύπανση στο Μαρούσι
ΥΠΕΧΩΔΕ - ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΙΜΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ
- CO (Μονοξείδιο του άνθρακα): 0.3 mgr/m3 στο σταθμό ΜΑΡΟΥΣΙ. Δεν έχει θεσπιστεί όριο συναγερμού, οριακή τιμή 10 mg/m3
Subscribe to:
Posts (Atom)